Juryrapport Scriptieprijs 2025
Wie weet nog dat Amsterdam in de eerste maanden na de bevrijding een hulpactie op touw heeft gezet om het zwaar beschadigde Arnhem te hulp te schieten? Vrijwel niemand, en zeker niet in Amsterdam. Laura Molijn (Vrije Universiteit) heeft deze hulpactie in haar scriptie nader tegen het licht gehouden, en dat leverde zeer interessante resultaten op. Daarmee is “Van ‘pulsen’ naar ‘harken’: Een sociaal-culturele analyse van de naoorlogse hulpactie ‘Amsterdam helpt
Arnhem’ (1945)” bekroond met de Scriptieprijs 2025 van Holland. Historisch Tijdschrift.
De oorlogsjaren van Amsterdam zijn al in vele boeken en artikelen besproken, maar Molijn vond een onderwerp dat in de Amsterdamse geschiedschrijving vaak tot een voetnoot is verworden: de hulpactie van de Amsterdammers aan de stad Arnhem in 1945. In een heldere en toegankelijke stijl beschrijft Molijn hoe Amsterdammers – van de gemeente tot
aan bedrijven en particulieren – vlak na het einde van de oorlog goederen naar het zwaar getroffen Arnhem stuurden. De barmhartigheid van Amsterdam kwam op verschillende manieren tot uiting. Zo vervaardigde bijvoorbeeld modewarenhuis C&A kinderkleding uit ‘moffen-uniformen’ voor de kinderen in Arnhem en werden ook goederen in bruikleen gegeven die afkomstig waren uit de inboedels van gearresteerde collaborateurs en NSB’ers.
De jury prijst de manier waarop Molijn het bronnenmateriaal interpreteert en duidelijk stelling durft te nemen. Ze weet aannemelijk te maken dat ook huisraad dat afkomstig was van Joodse Amsterdammers naar Arnhem werd gestuurd. Daarnaast stelt ze dat de vrijgevigheid voor sommigen een poging was om schuldgevoel weg te nemen over hun eigen handelen in de oorlogsjaren. Wellicht is dit ook de reden dat de hulpactie in Amsterdam na de jaren zestig van de 20ste eeuw in de vergetelheid is geraakt. In Arnhem ligt dat anders. Daar maakt de actie nog deel uit van het collectieve geheugen. ‘Amsterdam helpt Arnhem’ stond model voor andere hulpacties die na de Tweede Wereldoorlog op poten zijn gezet. De scriptie nodigt uit tot nader onderzoek naar andere lokale hulpacties en kan daarmee een stimulans zijn voor onderzoek naar de lokale en regionale geschiedenis van Holland.
De jury van Holland. Historisch Tijdschrift had dit jaar een hele kluif aan het bespreken van de bachelor- en masterscripties die waren ingezonden. De kwaliteit was opvallend hoog en de thema’s zeer interessant. De onderwerpen varieerden van onder meer de archiefvorming rondom de inbeslagname van de eigendommen van kloosters ten tijde van
de Opstand, tot aan vroegmoderne handtekeningen en de pamfletstrijd tegen de 17 de -eeuwse sekte van de Labadisten.
De aanmoedigingsprijs gaat dit jaar naar Rik Peters (Vrije Universiteit) voor zijn scriptie “‘Ik vraag om mijn recht!’ Een onderzoek naar de uitvoering van de Zuiderzeesteunwet rond de Broekerhaven”. In een omvangrijk bacheloronderzoek naar de Zuiderzeesteunwet (1925) toont Peters overtuigend aan dat rond de West-Friese Broekerhaven vooral onvrede bestond over de uitvoering van de wet, die als bureaucratisch en ingewikkeld werd ervaren en weinig empathie toonde jegens de gedupeerden.
De jury feliciteert winnaars Laura Molijn en Rik Peters en wil nadrukkelijk alle andere studenten bedanken die hun scriptie hebben ingezonden. De jury hoopt op een even rijke oogst aan scripties voor 2026!
De jury van de Holland Scriptieprijs 2025,
Romy Beck, Jaap de Haan, Mathijs van der Loo en Marloes Wellenberg