Hollandse Podcast Parade #9

Podcast ‘In het Rijks’ van het Rijksmuseum | Serie Middeleeuwen en renaissance, Aflevering 22: Pleurants (duur: 31 min.)

Gesignaleerd Henk Looijesteijn

Ooit waren het er 24, nu zijn er nog 10 van over, sinds 1885 gekoesterd in het Rijksmuseum. Sinds 1691 zijn ze kunstbezit van de stad Amsterdam, dat ze ooit aankocht omdat het zou gaan om beelden van de graven van Holland. De bronzen beelden van ongeveer een halve meter hoog zijn echter pleurants, ‘weners’, geplaatst in nissen van de graftombe van Isabella van Bourbon (c. 1436-1465), geliefde echtgenote van Karel de Stoute. De pleurants stellen haar voorouders voor, onder wie enkele Hollandse graven. Zelf was Isabella nooit gravin van Holland, want ze stierf voordat Karel graaf werd.

Het zal niet verbazen dat het Rijksmuseum vol in de podcastmode is gedoken, want in de nationale schatkamer staan tal van kunstwerken die een nadere introductie verdienen. De pleurants zijn nauwelijks bekend, en dat is jammer, want het zijn werkelijk prachtige beelden. De eerste voorbeelden van bronsgietkunst in de Nederlanden, aldus conservator Frits Scholten, die al jaren onderzoek doet naar deze beelden. De aflevering over de pleurants maakt deel uit van een serie, waarin radiomaker Janine Abbring de conservatoren middeleeuwen en renaissance interviewt over topstukken uit de collectie.

‘Een familiereünie in brons en steen’, noemt Scholten de tien beelden. Helaas is onbekend wie wie is: ooit waren de beelden voorzien van sokkeltjes met wapenschilden, maar die zijn verloren gegaan. Het bronzen grafbeeld van Isabella is tegenwoordig in Antwerpen; de veertien andere beelden zijn sinds Beeldenstorm en Revolutie zoek. Wel is er een lijst van wie er ooit Isabella stonden te bewenen, en er staan merkjes achter op de beelden. Maar Scholten heeft de code daarvan nog niet kunnen kraken.   

Scholten spreekt rustig en helder, met een wat deftige dictie; Abbring klinkt wat jachtig, en onderbreekt Scholten regelmatig, wat ik hinderlijk vond. Niettemin is het een heel informatief tweegesprek, dat ervoor zorgde dat ik zin had om meteen naar het museum te gaan en de pleurants te bezoeken. Merkwaardig is overigens dat Scholten zwijgt over de twee die wel zijn geïdentificeerd, althans volgens de museumwebsite: een van de twee is graaf Albrecht van Holland.

Met ruim 31 minuten is deze aflevering iets langer dan de andere afleveringen, hetgeen ook geldt voor de andere podcastseries van het Rijksmuseum (gemiddeld zo’n 20 à 25 minuten). Dat maakt dat de afleveringen goed geschikt zijn voor bijvoorbeeld de afwas of een korte wandeling. Tip: wie via een laptop luistert, kan een ander scherm openen en tijdens het luisteren de foto’s van de beelden op de museumwebsite bekijken.

Beluister hier aflevering 22 ‘Pleurants’ uit de serie Middeleeuwen en renaissance: https://www.rijksmuseum.nl/nl/podcast/middeleeuwen-en-renaissance/pleurants