Hollandse Podcast Parade #6

Podcast Focus NPO Radio 1 | Serie Lezen in het Donker; Afl. 16 Gesprek met Carla Hoetink over Macht der gewoonte: regels en rituelen in de Tweede Kamer na 1945 (duur: één uur)

Gesignaleerd door Fons Meijer

In haar politieke memoires uit 2016 blikt Femke Halsema – thans burgemeester van Amsterdam – terug op haar Kamerlidmaatschap. Ze hield van ‘de vele regels en procedures’ die komen kijken bij het Kamerwerk, zo valt te lezen. Immers, zo schrijft ze, ‘elk ervaren Kamerlid weet dat de beheersing van de procedures macht in het debat betekent.’

Net als iedere sociale gemeenschap – school, kantoor, voetbalclub – is de Tweede Kamer een opzichzelfstaand ‘koninkrijk’, een instituut met tal van eigen gebruiken, rituelen, geformaliseerde procedures en informele gewoonten. Wie wil begrijpen hoe de politiek er wordt bedreven en hoe de macht er vorm krijgt, kan er niet aan ontkomen ook tot deze gebruiken van het parlement door te dringen, zo begreep ook Halsema.

Voor haar proefschrift heeft Carla Hoetink, docent politieke geschiedenis aan de Radboud Universiteit, onderzoek gedaan naar de ‘bedrijfscultuur’ van ons parlement. Het lijvige boekwerk Macht der gewoonte. Regels en rituelen in de Tweede Kamer na 1945 is er het indrukwekkende resultaat van. Ze laat zien dat de cultuur van het parlement boven alles het product is van haar geschiedenis, vormgegeven, beïnvloed en bestendigd door onder meer haar bewoners, door Kamervoorzitters, door reglementen en door de komst van televisiecamera’s.

Macht der gewoonte is Hoetinks ‘levenswerk’, zo introduceert Eveline van Rijswijk het boek wanneer ze de historicus interviewt voor de podcastserie ‘Lezen in het donker’ van het Radio 1-programma NPO Focus. Alleen al het feit dat Van Rijswijk – zelf historicus – een nieuwsgierige, geïnteresseerde en bovendien goed geïnformeerde vragensteller is, maakt dit gesprek het terugluisteren waard.

We leren dat de titel van het boek gekozen is om de dubbelzinnigheid. Het typeert niet alleen hoe beheersing van de procedures voor Kamerleden een politiek wapen kan zijn, maar vooral ook dat de alledaagse cultuur zelf eveneens macht uitoefent. Bijna iedere inwoner van het Kamergebouw zal er onderdeel van worden, soms zelfs ongewild, als noodzakelijke voorwaarde om te kunnen overleven in de raadselachtige biotoop van het parlement.

Het interview gaat uiteindelijk niet alleen over geschiedenis, want Hoetink waagt zich zelfs aan tips and tricks voor iedereen die zich vandaag de dag thuis zou willen voelen in de Tweede Kamer. Mocht je politieke ambities hebben, dan raad ik je dus aan het interview terug te luisteren – om daarna Hoetinks levenswerk aan te schaffen, natuurlijk.